Duurzaamheid creëren in de mode-industrie: de rol van het digitale productpaspoort
Iedereen die ooit de films The Devil Wears Prada, House of Gucci, Prêt-à-Porter of een van de vele andere films over de mode-industrie heeft gezien, weet dat mode big business is. De waarde van de internationale mode-industrie werd in 2023 op $ 1,7 triljoen geschat. De productie van kleding verdubbelde van 2000 tot 2014 en het aantal gekochte kledingstukken per persoon nam tussen 2000 en 2014 met ongeveer 60% toe.
'Fast fashion' heeft een grote rol gespeeld in de groei van deze sector. Ononderbroken productiecycli en steeds weer nieuwe designs zorgen ervoor dat klanten hun garderobe snel en goedkoop kunnen opfrissen. Het fast fashion-bedrijfsmodel heeft ook negatieve sociale gevolgen voor arbeiders in productielanden en heeft problemen veroorzaakt rondom overproductie. Een voorbeeld is de huidige toename in seizoensgebonden modetrends vergeleken met het begin van de jaren 2000.
Overproductie van producten, stijgend materiaalverbruik, inclusief plastic, en beperkt hergebruik van modeartikelen dragen allemaal bij aan de problematische context van de fast fashion-industrie. Fast fashion creëert veel afval. Een groot deel van alle modeartikelen wordt na minimaal gebruik weggegooid. Elk jaar eindigt meer dan 60% op de stortplaats of in verbrandingsovens. Daarnaast wordt de totale broeikasgasuitstoot uit textielproductie op 1,2 miljard ton per jaar geschat. In de EU heeft de consumptie van textiel nu de op drie na grootste negatieve impact op het milieu en het klimaat en de op twee na grootste impact op water- en grondgebruik.
Maar de bewustwording en bezorgdheid over duurzaamheid in de mode-industrie nemen toe en beginnen percepties te veranderen. Er wordt meer transparantie geëist en zowel consumenten als toezichthouders ondernemen actie om meer inzicht in de complexe internationale textielwaardeketen te krijgen en overmatige verspilling tegen te gaan. Lee Metters, Group Business Development Director bij Domino Printing Sciences , en Regina Wilhelm, Environmental Manager bij Brother, onderzoeken de rol die het digitale productpaspoort kan spelen in de aanpak van duurzaamheidskwesties. Ook bespreken ze welke voordelen serialisatie op artikelniveau heeft voor modemerken.
Verspilling aanpakken door middel van regelgeving
In maart 2022 publiceerde de Europese Commissie de EU-strategie voor duurzaam en circulair textiel, voor een nabije toekomst waarin:
"textielproducten die in de EU in de handel worden gebracht lang meegaan en kunnen worden gerecycled, grotendeels gemaakt zijn van gerecyclede vezels, geen schadelijke stoffen bevatten, en bij de productie ervan de sociale rechten en het milieu zijn gerespecteerd; consumenten langer profiteren van hoogwaardig en betaalbaar textiel, snelle mode uit de mode raakt, en er een groot aanbod van economisch rendabele hergebruiks- en reparatiediensten ontstaat; producenten in een concurrerende, veerkrachtige en innovatieve textielsector verantwoordelijkheid nemen voor de hele waardeketen van hun producten, ook als die afval worden; een florerend ecosysteem van circulair textiel ontstaat, als gevolg van voldoende capaciteit voor innovatieve "fibre-to-fibre"-recycling, terwijl de verbranding en het storten van textiel tot een minimum worden beperkt."
Onderdeel van de invoering van deze strategie door de EU is de Verordening inzake ecologisch ontwerp voor duurzame producten (ESPR). Het draait hierbij om het opstellen van "bindende productspecifieke vereisten voor ecologisch ontwerp om de prestaties van textiel wat betreft duurzaamheid, herbruikbaarheid, repareerbaarheid, "fibre-to-fibre"-recyclebaarheid en het verplichte gehalte aan gerecycled materiaal te verhogen, de aanwezigheid van zorgwekkende stoffen te volgen en tot een minimum te beperken en de negatieve gevolgen van die producten op het klimaat en het milieu terug te dringen."
Naast deze ontwikkelingen in EU-regelgeving hebben individuele lidstaten ook stappen ondernomen om fast fashion minder aantrekkelijk te maken. Een voorbeeld is het recente Franse voorstel voor een milieutoeslag op goedkope modeartikelen.
De regelgeving wordt ondersteund door het digitale productpaspoort (DPP), een verplicht elektronisch dossier dat alle stakeholders in de textielketen toegang biedt tot "duidelijke, gestructureerde en toegankelijke informatie over de kenmerken met betrekking tot de ecologische duurzaamheid van producten." De uiterste datum voor invoering van het DPP ligt naar verwachting ergens tussen 2026 en 2030. Welke gegevens het DPP precies moet bevatten is nog aan verandering onderhevig. Als minimale vereiste worden dit waarschijnlijk geregistreerde productgegevens uit de leveringsketen, inclusief de herkomst van grondstoffen en productieprocessen, en aanvullende informatie over repareerbaarheid, recycleerbaarheid en opties voor het einde van de levensduur.
Gegevensdragers voor het DPP
Kort gezegd heeft het DPP tot doel om een digitale kopie van een fysiek product te maken en gegevens over gebeurtenissen, transacties en duurzaamheid gedurende de levensduur van producten te registreren. Een bruikbaar DPP voor modeartikelen moet toegankelijk zijn via een gegevensdrager die kosteneffectief en toegankelijk is voor alle belangrijke stakeholders, waaronder producenten, importeurs, detailhandelaren en consumenten. De gegevensdrager moet ook de volledige levensduur van een product meegaan. Mogelijke toepassingen zijn een QR-code, RFID-tag of andere technologie zoals NFC-tagging (Near Field Communication). Van alle verschillende technologieën is de QR-code naar onze mening de meest logische keuze. De QR-code is relatief kosteneffectief en werkt op mobiele telefoons van consumenten en op scanners in de leveringsketen.
Een van de meest naadloze en internationaal geaccepteerde oplossingen is de QR-code powered by GS1. Deze oplossing heeft één barcode, die meerdere bronnen toegang biedt tot digitale informatie over een product en snel kan worden bijgewerkt zonder wijziging van de definitieve code. De internationale normeringsorganisatie GS1 is een belangrijke partner voor de textielketen. Zij biedt normen en diensten zodat alle partijen belangrijke gegevens kunnen identificeren, vastleggen en delen om de duurzaamheidskenmerken van een product vast te stellen.
In plaats van verwijderbare prijsetiketten kunnen GS1 QR-codes op bestaande wasetiketten worden geprint of lasergecodeerd, afhankelijk van het materiaal. Op die manier gaan ze de hele levensduur van het product mee. Bij folietoepassingen kan de QR-code op specialistische folies worden ontworpen en geprint om vervolgens rechtstreeks op het kledingstuk te worden overgebracht met een hittepers. Rechtstreeks op het kledingstuk naaien of integreren met het kledingontwerp kan zo nodig ook.
DPP Oplossing voor het afdrukken van QR-codes op kledingwaslabels, ontwikkeld door Tongadive, gedrukt door Brother.
De voordelen van QR-codes powered by GS1 voor unieke serialisatie van artikelen
Ondanks het feit dat geprinte QR-codes relatief goedkoop zijn, brengt de invoering van DPP's voor textiel waarschijnlijk kosten met zich mee voor kledingproducenten. Daar valt niets aan te doen; deze verandering wordt voorgeschreven door regelgeving en de industrie moet zich daaraan houden. Naar verwachting wordt serialisatie op artikelniveau geen vereiste voor het DPP voor textiel, maar deze extra capaciteit kost slechts een fractie meer en biedt geweldige kansen om extra voordelen te benutten. Hiermee kunnen merken hun activiteiten alvast toekomstbestendig maken voor het geval serialisatie als aanvullende vereiste wordt toegevoegd.
Voorbeelden van deze voordelen zijn:
- Het biedt consumenten verschillende ervaringen voor en na aanschaf van een product. Denk aan speciale acties voor verzending, of marketing een jaar of langer na de originele aanschaf;
- Het biedt aanvullende diensten aan om de levensduur van een product te verlengen, bijvoorbeeld met een aantal gratis reparaties die zijn inbegrepen in de originele prijs;
- Het geeft toegang tot digitale "statiegeld"-programma's voor kleding (bijv. om meer kleding te recyclen of door een vergoeding te betalen als een artikel bij de winkel wordt teruggebracht);
- Het geeft kostbaardere artikelen, een echtheidsgarantie door een unieke code mee te geven, waarmee het product gedurende zijn hele levensduur kan worden gevolgd. Dit verkleint het risico dat per ongeluk namaakproducten worden gekocht.
Zo gaf Kezzler, leverancier van digitale ID-oplossingen, onlangs aan dat sommige merken nu al QR-codes powered by GS1 met serialisatie invoeren zonder daar momenteel een specifiek doel voor te hebben. Door nu serialisatie op artikelniveau in te voeren, ontwikkelen deze merken een infrastructuur die alle toekomstige gegevensvereisten voor het DPP ondersteunt. Serialisatie van artikelen laat merken ook de implementatiekosten spreiden. Daarnaast lopen ze hiermee voor op de rest met het verkennen en benutten van alternatieve toepassingen in de toekomst.
Conclusie: recyclen om verspilling tegen te gaan
De textielketen is complex en op recyclinggebied ontbreekt het de industrie aan gegevens om duurzame verandering in gang te zetten. Kleding die van gerecyclede vezels is gemaakt draagt bij aan de strijd tegen verspilling, maar de middelen om kledingstukken te traceren en geschikte producten in te zamelen ter recycling ontbreken. Bovendien kampt de kledingindustrie met hetzelfde probleem als andere verpakkingsmaterialen: de afvalstroom is vervuild en er zijn weinig of geen manieren om vast te stellen waar die vervuiling zit.
Gegevens delen met betrekking tot volume, locatie en samenstelling van geproduceerd afval kan de industrie helpen om het volledige potentieel van textielrecycling te beoordelen – een essentiële stap. Hierbij speelt het DPP een belangrijke rol om gegevensuitwisseling en traceerbaarheid mogelijk te maken.
Mode is 'big business', maar het is ook een grote verspiller. De mode-industrie is onderdeel van een complex systeem van internationale waardeketens. Dat betekent dat de industrie zich gezamenlijk moet inspannen om de winning, productie en distributiekanalen opnieuw vorm te geven en op een transparante manier te veranderen.
Het uiteindelijke doel van de industrie is een drastische verlaging van de CO2-voetafdruk en kleding met een langere levensduur. Merken die stappen nemen om dit te bereiken, kunnen dit streven kracht bijzetten door het DPP nu al te implementeren. Hiermee maken zij ook de meeste kans om hun nalevingsverplichting om te zetten in concrete zakelijke kansen.