De kwetsbaarheid van onze ecosystemen is nog nooit zo acuut geweest. Het Intergovernmental Panel on Climate Change (IPCC) heeft aangetoond dat er "onmiddellijke en grootschalige emissiereducties in alle sectoren" nodig zijn om de opwarming van de aarde te beperken tot 1,5° C. Daarom roept de organisatie landen op om in 2050 net zero CO2-emissies te realiseren. Daarnaast geeft het IPCC aan dat er opties zijn om de uitstoot ten minste te halveren in 2030.
Maar, erkent het IPCC, "het wordt lastig om net zero te bereiken". Het vergt nieuwe productieprocessen, opnieuw geconfigureerde productiecycli en samenwerking met belanghebbenden in elk stadium van de leveringsketen.
Veranderingen op deze schaal kunnen niet in hoog tempo worden doorgevoerd, en het lukt niet als duurzaamheid wordt behandeld als het zoveelste zakelijke initiatief. De weg naar net zero moet worden gezien als een strategische drijfveer en het fundament waarop organisaties hun toekomst bouwen. Het goede nieuws, zo geeft Adem Kulauzovic, Director of Automation, Domino Printing Sciences aan, is dat er met de juiste aanpak en een goed stappenplan vandaag al gewerkt kan worden aan substantiële vooruitgang.
Nu in actie komen
Zoals de co-voorzitter van werkgroep III van het IPCC, Jim Skea, onlangs opmerkte: "Klimaatverandering is het resultaat van meer dan een eeuw energie- en landgebruik, leefstijlen en consumptie- en productiepatronen die niet duurzaam zijn." Toch wijzen wetenschappers ook op het groeiende bewijs dat klimaatmaatregelen al snel effect sorteren. IPCC-voorzitter Hoesung Lee verwoordt het aldus: "Als deze [beleidsmaatregelen, voorschriften en marktinstrumenten] worden opgeschaald en breder en eerlijker worden toegepast, kunnen ze bijdragen aan verregaande emissiereducties en innovatie stimuleren."
In deze uitspraken staan drie belangrijke punten:
- Het kost tijd om niet-duurzame praktijken terug te draaien, en verandering kan niet van de ene op de andere dag;
- Zelfs ogenschijnlijk kleine duurzaamheidsmaatregelen kunnen een positieve impact hebben - en een basis leggen voor voortdurende verbetering;
- Tijdig actie ondernemen kan innovatie stimuleren en een concurrentievoordeel opleveren.
Waarom zijn deze punten relevant voor de industrie - en productiebedrijven in het bijzonder?
De ervaring leert dat er drie belangrijke succesfactoren zijn bij het doorvoeren van belangrijke veranderingen, of die nu voortkomen uit nieuwe wetgeving of uit de noodzaak om efficiënter te werken: fysieke mogelijkheden (bijv. technologie), financiering en mensen/cultuur. Een fout die veel organisaties maken is om eerst af te wachten en daarna te proberen om in hoog tempo veranderingen door te voeren. Dit leidt vaak tot slechte planning en uitvoering, te weinig investeringsrendement (ROI) om hoger management aan boord te krijgen en verdere financiering te stimuleren, en culturele weerstand.
Door nu actie te ondernemen voor meer duurzaamheid kunnen deze veelvoorkomende barrières echter eenvoudig stap voor stap worden aangepakt. Tegelijkertijd levert dit een concurrentievoordeel op. Onderzoek wijst namelijk uit dat consumenten (vooral Gen Z) bereid zijn om meer te betalen en loyaler zijn aan merken die als duurzamer worden gezien - een win-winscenario voor alle belanghebbenden.
Wat staat er zoal in een stappenplan voor succesvolle transitie naar net zero?
Het bewijs van het IPCC maakt duidelijk dat veel factoren van invloed zijn op de verwezenlijking van de net zero-doelstelling van organisaties. Deze factoren hebben op verschillende momenten en in verschillende mate invloed op organisaties, zoals ook blijkt uit onderzoek van McKinsey.
Er zijn echter enkele universele afwegingen die fabrikanten moeten maken op weg naar net zero, ten aanzien van onder meer productconcept en -ontwerp, efficiëntie van productielijnen, personeelsbehoeften en databehoeften. Laten we ze één voor één langsgaan.
Product
Zoals aangegeven veranderen de voorkeuren van consumenten naarmate ze zich meer bewust worden van de noodzaak van duurzamere en groenere producten, en zij stemmen met hun portemonnee. Fabrikanten kunnen ertoe overgaan om nieuwe, duurzame, ethische en alternatieve (bijv. plantaardige) grondstoffen in het productontwerp en de productie op te nemen. Daarnaast kunnen ze zich buigen over verbetering van de energie-efficiëntie van hun producten om kosten en afval tijdens de productie te reduceren, en/of reparatie, hergebruik of recycling makkelijker maken om zo te benadrukken dat hun producten deel uitmaken van de circulaire economie.
Bij elke wijziging in het productontwerp moet rekening worden gehouden met de mogelijke gevolgen voor productielijnen - van de productverwerking en het verpakkingsontwerp tot de manier waarop belangrijke nieuwe informatie wordt overgebracht via codering en markering. Bedrijven moeten daarom nagaan of de geïntroduceerde wijzigingen de productie niet inefficiënter maken.
Productie
Productielijnen kunnen tal van verborgen oorzaken van afval en inefficiëntie bevatten, wat fors kan bijdragen aan de totale voetafdruk van de productie van een bedrijf.
Analyseer handmatige processen voor het maken van etiketten; ongeplande downtime per locatie per jaar; servicevertragingen en ploegverlies, evenals gemiste fouten door handmatige code-inspectie en gebrek aan data-aggregatie - allemaal vormen van verspilling in de productielijn. Dat laatste is ook de belangrijkste oorzaak van terugroepacties. Gemiddeld kost een terugroepactie voor één product tot $10 miljoen aan verspilde voorraad, logistieke kosten, boetes, plus de bijbehorende merkschade.
Door dergelijke oorzaken van verspilling op te sporen en aan te pakken via automatisering en intelligente cloudgebaseerde monitoringoplossingen, kan er aanzienlijk op kosten worden bespaard. In potentie trekt dat meer mensen over de streep, en ook komt er op die manier geld vrij voor voortdurende verbetering op andere fronten. Daarnaast zijn de positieve duurzaamheidseffecten goed voor de reputatie van het merk bij alle belanghebbenden.
Mensen
Zoals het McKinsey-rapport onderstreept, gaan er door de transitie naar net zero naar schatting 185 miljoen directe en indirecte banen verloren in 2050, maar komen er ook 200 miljoen banen bij. Processen verbeteren betekent niet dat medewerkers vervangen moeten worden, maar het vereist wel inzicht in de nieuwe vaardigheden die nodig zijn om duurzaamheidsverbeteringen en innovatie te stimuleren. Waar kan personeel worden ingezet om toegevoegde waarde te bieden? Hoe kunnen organisaties ervoor zorgen dat hun personeel zich blijft ontwikkelen en een cultuur van openheid creëren om verbeteringen te stimuleren? Hoe kunnen fabrikanten nieuw talent aantrekken?
In de duurzaamheidsstrategie en het stappenplan van een fabrikant moet aandacht worden besteed aan deze vragen om 'groene' medewerkers aan te trekken en vast te houden. Dat zal net zero een flinke boost geven.
Data
De inzet op net zero gaat hand in hand met een aanzienlijke administratieve last voor organisaties, die van alles moeten rapporteren en analyseren. Het Greenhouse Gas Protocol bepaalt dat emissies in drie categorieën vallen - Scope 1, 2 en 3.
Scope 1 omvat emissies afkomstig van bedrijfsmiddelen, zoals de fossiele brandstoffen die verbruikt worden op productielijnen of door de vrachtwagens van een bedrijf. Scope 2 omvat indirecte emissies afkomstig van ingekochte energie die elders is opgewekt. Scope 3, tot slot, omvat andere indirecte emissies upstream en downstream in de waardeketen van een bedrijf. Dit is veruit de grootste bron van emissies voor de meeste organisaties - gemiddeld meer dan 70% van hun totale voetafdruk.
Tot op heden hebben de meeste bedrijven in de EU alleen gerapporteerd over Scope 1 en 2 - slechts een derde meet de eigen Scope 3-emissies. Maar met de Richtlijn duurzaamheidsrapportering door ondernemingen gaat dit veranderen. Onder de voorgestelde duurzaamheidsrapportering voor de waardeketen zijn bedrijven ook verplicht om te rapporteren over Scope 3, en over hun doelstellingen en vooruitgang op het gebied van net zero reductie.
Dit betekent dat fabrikanten gegevens moeten kunnen uitwisselen met partners om de CO2-voetafdruk van inkomende grondstoffen, het eindproduct voor de verkoop en alles daartussenin bij te houden en te documenteren. Het verzamelen en delen van deze gegevens begint voor fabrikanten met het beschikbaar stellen van productgegevens op de verpakking in de vorm van scanbare 2D-codes, zoals QR-codes uitgerust met een GS1 Digital Link. Dankzij deze geavanceerde gegevensdragers kunnen er meer gegevens de hele leveringsketen doorgestuurd worden, waardoor merken en partners in de leveringsketen de mogelijkheid krijgen om producten te traceren en gegevens upstream en downstream te delen.
Partnerschappen en samenwerking
Het IPCC heeft benadrukt dat net zero niet afzonderlijk kan worden bereikt door één organisatie - of één regio of regering. Dit is een zaak van wereldomvang.
Voor fabrikanten vereist de weg naar net zero samenwerkingsverbanden in de hele leveringsketen, met leveranciers die kunnen helpen bij het doorvoeren van de positieve veranderingen waardoor processen efficiënter verlopen. Bij productontwerp alleen al kan dit betekenen dat er samengewerkt wordt met een leverancier die meehelpt om de impact van mogelijke veranderingen op de processen in productielijnen te bepalen, of die nieuwe productieprocessen en -systemen helpt te verifiëren en te stroomlijnen zodat duurzame ontwikkelingen erin opgenomen kunnen worden.
Op weg naar net zero is het belangrijk om aandacht te besteden aan alle elementen die samen een geheel vormen dat veel groter is dan de som van de afzonderlijke delen. Dit kan alleen worden bereikt middels partnerschappen met gelijkgestemde organisaties die samen willen werken om resultaten af te spreken, afval te verminderen en efficiëntie op een strategische, duurzame manier te bevorderen. En daarom moet de weg naar net zero vandaag nog worden ingeslagen.