Namaakproducten zijn niets nieuws, maar met de aanhoudende opmars en invloed van de influencer-cultuur en een steeds kwetsbaardere markt, vormen ze wel een grotere bedreiging dan ooit tevoren.
De kosten van levensonderhoud zijn nog altijd pijnlijk hoog en consumenten worden steeds vaker met consumentenproducten (waaronder namaak) gebombardeerd op sociale media. Tegen deze achtergrond beschrijft Adem Kulauzovic, Director of Automation bij Domino, wat merken kunnen doen om hun bedrijven tegen illegale handel te beschermen en consumenten bewuster te maken van de risico's van namaakproducten.
De opmars van namaak
De totale verkoop van namaakproducten wordt wereldwijd tussen 1,7 en 4,5 triljoen dollar geschat. 5 procent van alle goederen die in de EU worden geïmporteerd bestaat uit namaakproducten, en in sommige regio's is maar liefst 40 procent van alle verkochte goederen namaak. Hoewel namaak niet een nieuw probleem is, is het beslist in opmars. Uit gegevens van het Pharmaceutical Security Institute blijkt dat de illegale handel in geneesmiddelen tussen 2016 en 2020 in 137 landen met 38% toenam. Het grootste deel komt terecht in respectievelijk Noord-Amerika, APAC en Latijns-Amerika.
Vooral jongeren zijn gevoelig voor het online kopen van namaakproducten. Dat ligt aan een combinatie van gebrek aan draagkracht vergeleken met oudere generaties, prijsstijgingen bij luxemerken, financiële problemen als gevolg van het economische klimaat en een "zuinigheidscultuur". Van de 22.021 personen van 15 tot en met 24 jaar die in 2022 door het Bureau voor Intellectuele Eigendom van de EU (EUIPO) werden ondervraagd, zei 37 procent in de afgelopen twaalf maanden ten minste één namaakproduct te hebben gekocht. Een stijging ten opzichte van 14 procent in 2019.
Namaakproducten en -materialen
Namaakproducten kunnen worden onderverdeeld in twee categorieën: misleidend en niet-misleidend. Een niet-misleidend namaakproduct wordt gemakkelijk als een nepproduct herkend door z'n prijs, kwaliteit en plaats van verkoop. Consumenten weten bijvoorbeeld dat ze op hun hoede moeten zijn bij bepaalde online verkopers, die dure luxemerken aanbieden voor een fractie van de winkelprijs.
In 2021 werd in een rapport voor het Bureau voor Intellectuele Eigendom geconstateerd dat de rol van influencers doorslaggevend was bij consumentenaankopen van niet-misleidende namaakproducten. Van de 1.000 ondervraagde vrouwen van 16 tot en met 60 jaar zei 13 procent dat ze door aanbevelingen op sociale media waren overgegaan tot de aankoop van namaakproducten. Ook zijn er websites die actief reclame maken voor vervalsingen op sociale kanalen.
Daarentegen zijn de prijs en verpakking van misleidende namaakproducten vaak identiek aan authentieke producten, alleen de kwaliteit verschilt. Consumenten bestellen artikelen in de veronderstelling dat ze authentiek zijn. Maar wat ze ontvangen, zijn artikelen van mindere kwaliteit die al na een paar weken kapot gaan. Of die, in het ergste geval, hen direct letsel of schade toebrengen – een situatie die niet ondenkbaar is.
Uit een recente proef van een Amerikaanse rekenkamer bleek dat maar liefst twee op de vijf merkproducten die online bij externe verkopers te koop zijn, namaak zouden kunnen zijn. Andere onderzoeken wijzen uit dat meer dan 25 procent van de consumenten online namaakproducten heeft gekocht zonder het te weten.
Namaak is niet beperkt tot dure topmerken, elektronica en modeartikelen. Voorbeelden van de meest voorkomende namaakgoederen op de markt zijn geneesmiddelen, supplementen, make-up en huidverzorgingsproducten. De influencer-markt is met name actief met het promoten van deze laatste categorie.
Het effect op bedrijven en consumenten
De productie en verkoop van namaakproducten heeft vele effecten op een bedrijf, variërend van omzetverlies tot beschadigde relaties met zakelijke partners. Daarnaast dwingen namakers legitieme bedrijven er ook toe om de gevolgen van namaak aan te pakken, een forse investering van tijd en geld.
Namaakproducten zijn een grote bedreiging voor consumenten. Een vervalste lippenstift of nepparfum lijkt misschien onschuldig, maar dit soort producten bevatten vaak schadelijke of niet-geteste ingrediënten. Ze zijn volledig ongeschikt voor het beoogde doel – eventueel met verwoestende gevolgen.
Sterker nog, de gevaarlijkste namaakproducten zijn vaak cosmeticaproducten. In de afgelopen jaren is duidelijk geworden dat nepcosmetica gevaarlijke materialen bevat, waaronder "cyanide, arsenicum, kwik, lood, urine en uitwerpselen van ratten”. Uit cijfers van de Amerikaanse National Crime Prevention Council (NCPC) blijkt dat namaakgoederen jaarlijks ongeveer 70 sterfgevallen en 350.000 gevallen van ernstig letsel veroorzaken in de VS.
Gezamenlijke actie
Namaakproducten kunnen het meest effectief met een gezamenlijke aanpak worden bestreden. Partners uit de leveringsketen, consumenten en autoriteiten werken samen om namaakproducten op te sporen, kennis uit te wisselen en overtreders te vervolgen. Bedrijven kunnen een eerste stap zetten door producten van unieke identificatiecodes te voorzien, om te verifiëren dat een product legitiem is en de grondstoffen en ingrediënten traceerbaar en authentiek zijn.
In landen over de hele wereld is in de afgelopen jaren wetgeving ingevoerd om unieke identificatie en serialisatie op productniveau verplicht te maken in specifieke sectoren. Denk aan geneesmiddelen op recept, medische hulpmiddelen, tabak en receptvrije geneesmiddelen. Zo wordt track & trace mogelijk en verdwijnen illegale, gestolen of namaakproducten uit de leveringsketen.
Deze regelgeving wordt ondersteund door databases en systemen die track & trace van geserialiseerde producten mogelijk maken, waarmee detailhandelaren de doelmatigheid van hun producten controleren. Dezelfde technologie kan als 'best practice' worden gebruikt om die capaciteit aan logistieke partners, winkelbedrijven en consumenten te geven, ongeacht of de wet dit voor een merk voorschrijft.
Een geserialiseerde QR-code of Datamatrix-code op een smartphone geeft ook consumenten de mogelijkheid om na te gaan of een product authentiek is. Een 2D-code op de verpakking wijst consumenten rechtstreeks door naar een website om de authenticiteit vast te stellen. Productverpakkingen zijn eenvoudig na te maken, maar het is moeilijk om een QR-code met unieke en geldige serialisatie na te maken, die legitieme systemen voor de gek houdt en als 'authentiek' wordt gevalideerd.
Vanwege de hoge kosten en grote inspanningen die nodig zijn om geserialiseerde codes te printen en goederen in de leveringsketen effectief te traceren, zien kleinere bedrijven dit niet als een haalbare oplossing die voor hen is weggelegd. De laatste tijd zien echter steeds meer logistieke dienstverleners in dat het zin heeft om de merkreputatie van hun leveranciers te beschermen. Daarom bieden velen van hen nu tegen een kleine vergoeding diensten aan voor het leveren van unieke nummers en het traceren van die nummers gedurende het verzendingsproces, zoals Amazon Transparency.
Daarnaast ervaren technologiebedrijven die gespecialiseerd zijn in traceerbaarheidsdiensten een snelle opmars. Zij bieden uitgebreide bedrijfsklare oplossingen aan voor naadloze integratie in bestaande productielijnen. Ondanks dat het in eerste instantie te duur lijkt, bieden veel leveranciers haalbare alternatieven aan. Hun traceerbaarheidspakketten omvatten hardware, assistentie en algemeen onderhoud voor een betaalbaar maandelijks tarief. Deze investeringsverschuiving van CAPEX naar OPEX maakt het veel bedrijven een stuk makkelijker om maatregelen voor geavanceerde traceerbaarheid te treffen.
Conclusie
De strijd tegen namaak is internationaal en relevant voor iedere sector – van industriële goederen, elektronica en de auto-industrie, tot voedingsmiddelen en dranken, life sciences en persoonlijke verzorging. In deze tijd van economische druk op de kosten van levensonderhoud en de opkomst van de influencer-cultuur op sociale media, is het risico van namaak realistischer dan ooit.
Voor zowel gereglementeerde als niet-gereglementeerde sectoren zijn de opname van traceerbaarheid en transparantie in internationale leveringsketens en het bewuster maken van consumenten met betrekking tot de authenticiteit van producten essentieel. Merken blijven veerkrachtig door samen met hun partners in de leveringsketen namaak te bestrijden met behulp van productidentificatie en gegevensuitwisseling.